O impacto dos alimentos na nosa saúde e cómo comer mellor
A alimentación é un dos pilares fundamentais da saúde. Mais, non todo o que consumimos, ainda que pareza seguro ou saudable, realmente o é.
Ás veces co fin de reducir custos, evitar perdas ou favorecer as vendas, co procesamento dos alimentos e a súa conservación se producen unha serie de riscos dos que podemos non ser conscientes.
Os riscos ocultos nos alimentos poden causar trastornos na nosa saúde e benestar a longo prazo. Por iso, aprender a identificalos e evitalos é esencial para vivir de maneira máis plena e saudable.
Neste artigo exploraremos cáles son so algúns destes riscos, cómo poden afectar á nosa saúde e calidade de vida e qué medidas podemos adoitar para minimizar o seu impacto e comer mellor.
Riscos ocultos nos alimentos:
I. Aditivos, edulcorantes e conservantes nocivos
Os aditivos, como edulcorantes, conservantes e potenciadores do sabor, son ingredientes que se engaden para mellorar o aspecto, o sabor ou a duración dos alimentos. Ainda que moitos están aprobados para o consumo, algúns poden ter efectos secundarios. Por exemplo, o glutamato monosódico (MSG) relacionouse con dores de cabeza e reaccións alérxicas nalgunhas persoas sensibles. Outros, como os nitratos presentes nas carnes procesadas, foron vinculados cun maior risco de certos tipos de cancro.
O consumo habitual destes compostos pode xerar inflamación crónica, alteracións metabólicas e incluso problemas neurolóxicos en persoas predispostas.
Posibles solucións:
- Le as etiquetas e aprende a discriminar: Evita produtos cunha longa lista de ingredientes que non recoñeces ou que teñen nomes químicos complexos (https://e-aditivos.com/)
- Elixe alimentos frescos e mínimamente procesados.
- Opta por alternativas sen aditivos ou con ingredientes naturais.
II. Pesticidas e residuos químicos
Moitos alimentos, especialmente froitas e verduras, son tratados con pesticidas para protexelos das plagas. Ainda que as cantidades permitidas de residuos suelen estar reguladas, a exposición acumulativa pode ter efectos adversos na saúde, como alteracións hormonais, problemas neurolóxicos e maior risco de enfermidades crónicas.
Os pesticidas poden alterar o sistema endocrino, interferir no desenvolvemento neurolóxico e están asociados cun maior risco de cancro en exposicións prolongadas.
Posibles solucións:
- Merca preferiblemente produtos orgánicos e evita os máis propensos a ter altos niveis de pesticidas, como amorodos, espinacas ou mazás.
- Lava e pela as froitas e verduras para reducir os residuos químicos, cando estes non sexan de procedencia ecolóxica.
- Acude a prouctores locais de confianza ou, se tes a posibilidade, cultiva os teus propios alimentos.
III. Contaminación por metais pesados
O mercurio, o plomo e o cadmio son metais pesados que poden atoparse nos alimentos como peixes, vexetais cultivados en chans contaminados e auga. Estas substancias son tóxicas e poden acumularse no corpo co tempo.
A exposición prolongada a metais pesados pode causar danos neurolóxicos, enfermidades renais e problemas cardiovasculares.
Posibles solucións:
- Modera o consumo de peixes grandes como o atún ou o pez espada, que acumulan máis metais pesados.
- Prioriza alimentos cultivados en chans certificados.
- Utiliza filtros para a agua, minimizando o risco de axentes contaminantes.
IV. Azucres ocultos
Moitos alimentos procesados conteñen azucres engadidos que non sempre son evidentes, como o xarabe de millo de alta frutosa ou dextrosa, sacarosa, glucosa, maltosa, lactosa… Estes azucres están presentes en alimentos aparentemente saudables ou incluso nos supostamente salgados.
O consumo excesivo de azucre está relacionado con obesidade, diabetes tipo 2, caries dental, enfermidades do corazón e problemas inflamatorios.
Posibles solucións:
- Aprende a identificar os diferentes nomes de azucres nas etiquetas.
- Elixe alimentos integrais e naturais en lugar de procesados.
- Reduce o consumo de bebidas con azucres e opta por auga, infusións ou bebidas sen azucres engadidos.
V. Graxas trans e graxas saturadas
As graxas trans artificiais, presentes en productos como margarinas, alimentos fritos e bollería industrial, son altamente perxudiciais para a saúde cardiovascular. Aínda que están prohibidas nalgúns países, aínda poden estar presentes noutros.
Estas graxas aumentan o colesterol malo (LDL), reducen o colesterol bo (HDL) e elevan o risco de enfermidades cardiovasculares e diabetes.
Posibles solucións:
- Elixe alimentos con graxas saudables, como aguacates, noces, sementes e aceites de oliva o coco.
- Evita os produtos que conteñan “aceites hidroxenados ou parcialmente hidroxenados”.
- Cociña preferiblemente na casa para controlar a calidade das graxas que consumes.
VI. Microplásticos e contaminación por plásticos
Os microplásticos foron atopados na auga potable, mariscos e alimentos envasados en plástico. Aínda que a investigación está en curso, a súa presenza no organismo plantexa preocupacións por posibles efectos tóxicos.
Os microplásticos poden interferir co sistema endocrino e están relacionados coa inflamación e o dano celular.
Posibles solucións:
- Reduce o consumo de auga embotellada e usa alternativas como filtros de auga.
- Evita quentar os alimentos en envases plásticos, xa que liberan substancias químicas como o BPA.
- Opta por produtos empaquetados en vidro ou materiais reciclables.
VII. Alérxenos e contaminación cruzada
Os alérxenos non declarados, como froitos secos, glute ou lácteos, poden ser un risco para persoas con intolerancias ou alerxias graves. Ademáis, a contaminación cruzada nos alimentos procesados pode ocorrer durante a fabricación.
O consumo inadvertido pode desencadear desde molestias dixestivas ata reaccións alérxicas graves como anafilaxis.
Posibles solucións:
- Le coidadosamente as etiquetas dos alimentos que compras.
- Se tes alerxias ou intolerancias, elixe alimentos certificados libres de alérxenos.
- Cociña preferiblemente na casa para levar un maior control sobre os ingredientes que utilizas.
CÓMO COMER MELLOR
Consellos prácticos para comer máis sá:
- Planifica as túas comidas: Adica tempo a organizar un menú semanal, que inclúa alimentos frescos e de tempada.
- Elixe alimentos frescos e naturais: Preferiblemente ecolóxicos e de proximidade.
- Le as etiquetas e aprende a discriminar: Familiarízate cos ingredientes e evita produtos con longas listas de aditivos, azucres e graxas trans.
- Evita os procesados e ultraprocesados que apenas conteñen enzima viva e, lonxe de nutrir as noas células, son un risco para a saude.
- Cociña na casa: Este hábito non so é máis económico, senon que te da un maior control sobre o que consumes.
- Reduce o consumo de certos alimentos como peixes grandes ou de piscifactoría, animais de granxas industriais ou exceso de cereais, especialmente se conteñen glute.
- Hidrátate ben: A auga filtrada, libre de tóxicos, debe ser a principal fonte de hidratación.
